Kronik Böbrek Hastalığı dünyada ve ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunudur. Türk Nefroloji Derneği’nin ülkemizde yaptığı bir tarama çalışmasında Türkiye’de her 6-7 erişkinden birinde çeşitli evrelerde Kronik Böbrek Hastalığı’nın olduğu saptanmıştır.

Yapılan çalışmalarda hastalığın farkındalığının yüzde 10’un altında olduğunu gösterilmiştir. Bireylerin hastalığının farkında olmaması nedeni ile hastalık ilerlemekte ve son dönem böbrek yetmezliği gelişmekte, yaşam kalitesi bozulmaktadır. Böbrek hastalığı erken saptanırsa sıklıkla önlenebilir veya ilerlemesi geciktirilebilir.

Özel Bower Hospital doktorlarından İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Nuri TURAN, vücut sağlığının böbreklerin sağlığıyla doğrudan bağlantılı olduğunu belirterek, böbrek sağlığı için erken teşhisin ve düzenli doktor kontrolünün önemine dikkat çekti. Kronik Böbrek Hastalığı’nın zamanında fark edildiğinde önlenebilen veya en azından geciktirilebilen bir hastalık olduğunu özellikle vurgulayan Turan, böbreklerimizin vücudumuzdaki işlevlerini anlattı ve böbrek sağlığının korunması konusunda önerilerde bulundu.

BÖBREKLERİMİZ NE İŞE YARAR?

Böbrekler, karın boşluğunun arka kısmındadır. Yetişkin bir insanda normalde her bir böbreğin uzunluğu 11-12 cm kadardır.

Vücudun günlük işleyişi sonucu oluşan bir kısım atıkların ve zararlı maddelerin idrar ile uzaklaştırılması (üre, kreatinin, vs) böbrekler aracılığıyla olur. Aldığımız başlıca gıda maddesi olan proteinlerin vücutta işlenmesi sonrası oluşan vücuda zararlı asitlerin atılımı da böbrekler ile gerçekleşir. Bu arıtma işlevleri ile tüm organlar rahatlıkla görevlerini yerine getirirler.

Böbrekler, vücut sıvı ve tuz dengesinin sağlanmasında görevlidir. Böylece kan basıncının dengede kalması sağlanır.

Böbreklerde aynı zamanda eritropoetin denilen hormon üretilerek kemik iliğinden kan hücresi üretimi sağlanır. Kalsiyum ve fosfor dengesini düzenleyen vücuttaki aktif olmayan D vitamininin etkin ve aktif formuna dönüşümünü sağlayan böbreklerdir. Böylece kemiklerimizin dirençli olması sağlanır. Tüm bunlara ek olarak böbreklerimiz kimi hormonların (parathormon, insülin, vs) gibi kandaki seviyesini düzenler.

KRONİK BÖBREK HASTALIĞI SİNSİ BİR HASTALIKTIR, İLERİ EVRELERİNE KADAR BELİRTİ GÖSTERMEYEBİLİR.

Ne yazık ki çoğu zaman böbrek hastalığı ancak hastalık ilerlediğinde; son evrelerine doğru böbrek işlevleri ciddi azalmaya başladığında ya da başka bir nedenle doktor tarafından değerlendirilirken fark edilir. Düzenli hekim kontrolü bu nedenle hayati önemdedir.

Kronik böbrek hastalığı için risk faktörlerini tanımlamak, gerek yüksek risk grubundaki bireylere yapılacak tarama testleri ile hastalığın erken evrede saptanması ve ilerlemesinin engellenmesi, gerekse risk faktörlerini ve böbrek hastalığı gelişimini azaltmak için toplumun neler yapması gerektiği bakımından son derece önemlidir.

Kronik böbrek hastalığı için en yüksek risk grupları;

• Şeker hastalığı

• Tansiyon yüksekliği

• Kalp-damar hastalığı

• Ailesinde böbrek hastalığı olanlar

• 60 yaşın üzeri bireyler

• Obezite (şişmanlık)

• Sigara içme

• Böbrek taşı olması

• Tekrarlayan idrar yolu infeksiyonları

• Sık ağrı kesici kullanımı

• Bağ dokusu hastalıkları sayılabilir. Risk grubunda iseniz böbreklerinizi düzenli olarak nefroloji uzmanına kontrol ettirin.

Kronik böbrek hastalığının birçok fiziksel belirtisi vardır. Ancak bunları yaşayan kişiler genellikle başka nedenlere yorma eğilimindedir. Aşağıdaki belirtileri hissediyorsanız, ciddi bir böbrek hastalığından korunmak için mutlaka bir nefroloji uzmanına görünmelisiniz.

• Odaklanma sorunu yaşıyor ve sürekli yorgun hissediyorsanız,

• Uyku sorunu yaşıyorsanız,

• Cildiniz kuruyor ve sürekli batma şeklinde kaşıntı varsa,

• Her zaman olduğundan daha fazla idrara çıkıyorsanız,

• İdrarınızda kan görüyorsanız,

• İdrarınız köpüklüyse,

• Gözlerinizin etrafında gün içinde de devam eden şişkinlik varsa,

• Ayak bilekleriniz ve ayaklarınızda şişlikler oluşuyorsa,

• İştahınız azalmışsa,

• Sık sık kramp sorunu yaşıyorsanız.

Erken tanı her hastalıkta olduğu gibi böbrek hastalıklarında da tedavinin başarısında önemlidir ve temel etkendir.

BÖBREKLERİMİZİ KORUMAK İÇİN

Yaşam tarzımızda yapacağımız bir kısım değişikliklerle böbrek sağlığımızı korumak mümkündür. Kronik böbrek hastalığından korunmak için;

• Düzenli egzersiz yapın.

• Sağlıklı beslenin ve vücut ağırlığınızı koruyun.

• Tuzu azaltın.

• Yeterli sıvı alın, farklı bir sağlık sorununuz olmadığı müddetçe günlük 1,5-2 litre kadar su tüketin.

• Kan şekerinizi düzenli olarak ölçtürün. Böbrek hastalığının en önemli nedeni şeker hastalığıdır. Böbrek sağlığı için şeker hastalığı olanların kan şekerinin dengede olması gerekir.

• Kan basıncınızı düzenli olarak ölçtürün. Tansiyon yüksekliği böbreklere zarar verir. Hipertansiyon hastasıysanız tansiyonunuzun normal olması böbrek sağlığınız için çok önemlidir.

• Sigara içmeyin, sigara böbrek damarlarını bozar.

• Ağrı kesici ilaçların gereksiz kullanımından kaçının.

Tüm bu tedbirlerin yanında elbette en az yılda bir kere olmak koşuluyla Nefroloji uzmanına böbreklerinizi kontrol ettirmeyi ihmal etmeyin.

Dünya Böbrek Günü’nde böbreğinize söz verin, sağlıklı yaşayın.

Unutmayalım;

SAĞLIĞINIZ BÖBREKLERİN SAĞLIĞINA DOĞRUDAN BAĞLIDIR.

‘HERKES İÇİN BÖBREK SAĞLIĞI’ diyor, sağlıklı günler diliyorum.

Uzm. Dr. Mehmet Nuri TURAN

İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı

Özel Bower Hospital